Grodzisko - Góra Zamkowa - Zamek Hunów - Szwedzki Szaniec
 

           Na zachodnim krańcu Bieniowa, tuż przy ruinach starego młyna, nad Szyszyną, jest wzniesienie, na którym widoczny jest bardzo czytelny wał ziemny wczesnośredniowiecznego grodziska funkcjonującego najprawdopodobniej w VII - X wieku. Znajduje się ono nad rzeczką Szyszyną, w lesie na granicy Bieniowa i Biedrzychowic Dolnych, na terenie Nadleśnictwa Krzystkowice.

Wzniesienie te zwano przed wojną Schlossberg - Góra Zamkowa, Hünen-schlossen - Zamek Hunów lub Schwedenschanze - Szwedzki Szaniec.

Grodzisko ma kształt owalu o przybliżonych wymiarach 70 x 50 m., z niewielkim, ale wyraźnie zachowanym wałem. Wzdłuż stoku znajdowały się 2 dodatkowe półpierścienie, ułożone wzdłuż nachylenia zbocza, które pełniły najprawdopodobniej rolę podzamcza, czy podgrodzia.

Wysokość grodu to obecnie około 10-12 metrów od poziomu Szyszyny, a w najwyższym miejscu wznosi się na wysokość 126 m n.p.m.

Gród - gródek stożkowaty- motte, bo taka jest forma naszego grodziska, był najprawdopodobniej osadą obronną. Przypuszczalnie wzdłuż wałów wznosiła się palisada otoczona fosą, a na szczycie znajdowała się drewniana wieża obronna.
Zaletą tego typu budowli, oprócz oczywiście obronnych, była łatwość i szybkość wznoszenia, przy wykorzystaniu naturalnych warunków terenowych.

Poniżej znajduje się rysunek, który znalazłem w książce "The dolmens of Ireland" z 1897 r.
Rycina, najprawdopodobniej z XVIII w., przedstawia nasz gród i płynącą wokół niego Szyszynę, oraz połączenie z drugim potokiem, który płynie od młyna.
Obecnej położenie potoków jest inne, najprawdopodobniej spowodowane przez inne spiętrzenie wody, przy wyższym poziomie wód, Szyszyna biegłaby bliżej grodu.
 

Poniżej fragment i tłumaczenie książki: "The dolmens of Ireland".

"...Za czasów Aleksandra Wielkiego, jak i prawdopodobnie Herodota , kraj reprezentowany przez ówczesne królestwo Węgier, był potężnym bastionem ludzi mówiących po celtycku, co powoduje, że patrzymy z wyjątkowym zainteresowaniem na podobieństwo fortów tego rejonu oraz Północnej Irlandii. Spotykamy takie samo podobieństwo w okolicach Gorlitz, w Czechach i w Bośni. Aby to zilustrować, mogę odnieść się do typowego planu fortu Dundermot, w rejonie Dunaghy, Atrim ( rys. 776) i porównać z Schlossberg - Górą Zamkową, w pobliżu Benau- Friederdorf, w okolicach Żar, gdzie tego typu budowle ziemne zwane były (Hünen-schlossen)- Zamkami Hunów (rys. 777)..."

Poniżej tłumaczenie fragmentu tekstu, który znajduje się w książkach: "The Transactions of the Royal Irish Academy" z 1859 r., oraz "The ancient forts of Ireland" z 1902 r.

 "... 17. Brandenburgia – bardzo ładne mote - gród stożkowy, Góra Zamkowa - Schlossburg, warty obejrzenia w okolicach Benau- Friedersdorf, blisko Żar. Jest lekko okrągły, z niewielkim wałem, i dwoma mniejszymi ramionami obniżającymi się wzdłuż nachylenia zbocza i zamknięty dwoma wysokimi kopcami ziemi. Takie budowle ziemne w okolicach Żar zwane są 'Hünen Schlossen' lub Hun’s castles – Zamkami Hunów, jak jest to również nazywane w Holandii, kopce z kamieni lub z ziemi nazywane są grobami Hunów, jak rozumiemy, przez Danów (Duńczyków), którym przypisano z drugiej strony niesłusznie podobne pozostałości w Irlandii. Długie, dołączone ramiona tych budowli zwane są w Niemczech ‘gradem’ lub ‘hakiem’..."

Tłumaczenie i fragment tekstu z książki: "The Journal of the British Archaeological Association..." z 1906 r.

Schlossburg - Góra Zamkowa, w sąsiedztwie Benau Friedersdorf, niedaleko Sorau, to bardzo ładne "motte",(gród, gródek stożkowaty) z wałem i dwoma miejscami odgrodzonymi. Długie, dołączone ramiona tych budowli zwane są w Niemczech ‘hagel’ lub ‘hakiem’..."

Znana jest też jeszcze jedna nazwa naszego grodu. Na mapach topograficznych z 1939 r. widnieje napis Schwedenschanze - Szwedzki Szaniec.

 Fragment mapy 4256 Gassen. K.D. - Kulturgeschichte Denkmal - pomnik kultury. M. - młyn
 

Przed II Wojną Światową przy grodzisku prowadzone były prace archeologiczne, ale wyniki tych badań nie są znane.

Grodzisko w 1999 r. wpisano do rejestru zabytków pod nr L-2 99/Ar. Przypisane zostało do Biedrzychowic Dolnych i oznaczono je jako stanowisko nr 5. Wojewódzki Konserwator Zabytków uzasadnił ochronę grodziska tym, że posiada ono duże walory naukowe, historyczne i krajobrazowe.
Zabronione jest niszczenie, w tym rozkopywanie grodziska.

W maju 2013 r. - rozpoczęły się bezinwazyjne badania archeologiczne grodu.
Wyniki badań archeologicznych  z maja 2013 r.

Zdjęcie grodu wykonane metodą lotniczego skaningu laserowego,
udostępnione przez p. Mikołaja Kostyrko.
 

Kwiecień 2015 - kolejne bezinwazyjne badania archeologiczne grodu.
Sprawozdanie archeologiczne z 2016 r.

2003 r. - widok z grodziska na młyn	2003 r. - Tablica informacyjna
2004 r. - zalesienie grodziska	2004 r.
2010 r.	2011 r.
2013 r.	2013 r.
2013 r.	2016 r.
2020 r.	2020 r.
2020 r.	2020 r.

                 Bieniów jest miejscowością na terenie której znaleziono najwięcej stanowisk archeologicznych Gminy Żary.
Na przestrzeni wieków odkryto w naszej miejscowości 88 śladów osadniczych w tym z epoki kamienia, 13 osad i 7 cmentarzysk.

Kurhany w Bieniowie.

 

Obok grodziska przebiega ścieżka przyrodnicza Doliną Szyszyny, prowadząca do parku w Biedrzychowicach oraz do Izby Dziedzictwa Kulturowego w Bieniowie.
Przechodzi tędy też  żółty szlak turystyczny Gorzupia - Bieniów - Lubsko.