|
Reformacja
w Bieniowie
Mieszkańcy Bieniowa przyjęli naukę Lutra
jako jedni z ostatnich w tym rejonie, było to w
połowie XVI w. po
1531 r.
"...W Bieniowie przed reformacją
proboszcz, miał kapelana, który oprócz innych obowiązków, raz na
14 dni troszczył się o kościół filialny w Biedrzychowicach.
Z księży znany jest tylko ostatni Gablenz, który jeszcze w roku 1531
trzymał się starej wiary, podczas gdy gmina opowiedziała się już za
reformacją..." - fragment z książki "Kirchen-, Prediger- und Schulgeschichte der Herrschaften Sorau und Triebel"
z 1803 r.
Według informacji zawartych w wielu książkach o reformacji, głównym
impulsem przyjęcia
protestantyzmu w naszej miejscowości był hymn - “Bóg dał zbawienie w
łaski czas” ("Es ist das Heil uns kommen her"). Pieśń ta
"...stała się jedną z ulubionych pieśni ludu ewangelickiego o wielkiej
sile agitacyjnej, była ona często i chętnie śpiewana i stała się w pewnym
sensie "Marsylianką Reformacji"...".
Pewnego razu
ksiądz Gablenz, który był wielkim przeciwnikiem Lutra, spóźnił się na
mszę świętą. Mieszkańcy, którzy zgromadzili się w kościele zaśpiewali w
tym czasie pieśń "Es ist das Heil...". Wtedy wszedł ksiądz i
gdy usłyszał tę pieśń, zły i rozgniewany, wyszedł z kościoła, zostawił wszystko
i opuścił parafię.
Według przypowieści wyruszył polną drogą do Biedrzychowic. Drogę tę nazwano
później "Księdzową".
Oto fragmenty książek i tłumaczenia
upamiętniających to wydarzenie:
"... Wszyscy mieszkańcy Bieniowa (Behnau)
skłaniali się ku reformacji, pleban był jednak zaciekłym papistą.
Pewnego razu, gdy plebana nie było jeszcze w kościele zaintonowano „Es
ist das Heil uns kommen her”, pleban natychmiast przybiegł, zdenerwował
się i opuścił wieś na zawsze..." - fragment książki z 1839 r. -
" Beyträge zur Geschichte..."
"...a w Bieniowie (Behnau), pewnej
wsi na Łużycach Dolnych, chłopi zaintonowali tą pieśń, zanim ich
katolicki ksiądz Gabelenz, przybył do kościoła. Bardzo się rozłościł i
opuścił na zawsze kościół, plebanię i parafię, poczym na jego miejsce
osadzono kaznodzieje ewangelickiego..." - fragment książki z 1847 r.
- "Geschichte des
Kirchenlieds..."
"...W Bieniowie (Behnau) koło Żar
na Łużycach gdy gmina chłopska zaśpiewała tę pieśń w kościele, wszedł
ksiądz i gdy ją usłyszał, ze złości opuścił parafię, później ustanowiony
został kaznodzieja luterański..." -
fragment książki z 1852 r. - "Lehr-
und Bekenntnißlieder..."
|
|
do ok. 1531 r. |
Hieronymus v. Gablenz (Gabelenz) - ostatni katolicki
proboszcz w Benau.
Wybudował pierwszą plebanię, na fundamentach której powstała obecna.
|
Epitafia pastora Adama Cunradi (1596-1634) i żony Anny Gebhartin.
Tobias Uhse (1634-1678)
Michael Gebhard
(1678-1701)
i Gottlieb Barth (1707 - 1710)
Pastor Georg Gregor Franzisci
(1711-1741)
Pastor Johannes Christian Gotthilf Hahn
(1908-1932)
Pastor Rudolf Oswald Ernst Hermsdorf
(1933-1945)
Pieczęć kościoła w Benau 1940 r.
|
| |
Najprawdopodobniej, przed Paulem Antonem
było jeszcze 2 kapelanów, ale ich nazwiska nie są znane.
|
| ok. 1546 - 1559 |
Paul Anton (Johann Antonius) - urodzony w Sorau.
Pierwszy znany ewangelicki pastor. Wymieniany jest w dokumentach z 1554 r., gdy wyposażał
córkę Kunegundę, swojego brata diakona o nazwisku Andreas Jungahaus,
późniejszego pastora w Lubanicach. Junghaus był w Bieniowie tylko rok.
|
| 1560 - 1595 |
Martin Gerlach - urodzony * w Bunzlau
w
1510 r., zmarł + w Benau 1598 r.
1563 r. - wybudowano wieżę kościelną.
W 1595 r. diakonem był Jeremias Günther, ale jeszcze w tym samym roku, kiedy
Friedersdorf oddzielono od Benau, przeszedł do Biedrzychowic, gdzie został
pierwszym pastorem w tej miejscowości.
|
| 1596 - 1633 |
Adam Cunradi, * Sorau w 1564 r. + Benau w
1633 r.
żona Anna Gebhartin.
Na południowej ścianie kościoła zachowała się płyta nagrobna jego i żony. |
| 1634 - 1678 |
Magister Tobias Uhse (Usäus), * Sorau w 1598 r., +
13.08.1678 w Benau.
1632 - konrektor w Sorau.
Studiował w Gorlic, Norymberdze i Strasburgu.
Po śmierci pierwszej żony Sidone Schäfer, powtórnie żonaty z Theodora Zahn.
Na północnej ścianie kościoła, bliżej zakrystii, zachowała się jego
częściowo zatarta płyta nagrobna.
|
| 1679 - 1701 |
Michael Gebhard, * Sorau - 11.04.1648 r.,
+ Benau - 04.09.1701 r.
żona Dorothea Elisabeth Lorenz.
Na północnej ścianie kościoła, obok drzwi wejściowych zachowała się płyta
nagrobna pastora i jego żony. |
| 1702 - 1706 |
Johann Pittius, * Sorau - 1658 r., +
Berlin - 1712 r.
1702 - gruntownie przebudował wnętrze kościoła.
Odszedł w niesławie w 1706 r.
|
| 1707 - 1710 |
Johann Gottlieb Barth, * Guben 19.12.1672
r., + Benau - 03.06.1710 r.
żona Anna Marie Gebhard, córka pastora Michaela Gebharda z Benau.
Wspólna płyta nagrobna z pastorem Michaelem Gebhartem - teściem. |
| 1711 - 1741 |
Magister Georg Gregor Franzisci, *
Muskau -
07.08.1672 r., + Benau - 26.02.1741 r.
żona Chrystiane Dorothea Mylius.
Na ścianie wschodniej kościoła, zachowała się płyta nagrobna pastora. |
| 1741 - 1753 |
Johann Böhmel, * Langenbrück - 02.02.1698
r., + Witzen - 14.06.1767 r.
żona Elisabeth Popradi.
1732 - 1741 r. pastor w Billendorf (Białowice) |
| 1754 - 1762 |
Magister Gottlieb Keyselitz, * Leipzig -
14.03.1698 r., + Benau - 21.04.1762 r.
1733 r. - rektor w Sorau. 1737 r. - pastor w Reinswalde.
1759 -1760 - odbudowa kościoła po pożarze.
żony: Sophie Elisabeth Anders, Elisabeth Margarethe Gnüge, Johanne
Chrystiane... |
| 1763 - 1789 |
Balthasar Abraham Petri, * Sorau -
03.12.1701 r., + Benau - 07.07.1793 r.
1732 r. - Kantor w Sorau, 1789 r. - emerytura.
żony: Christiane Dorothea Meusel, Susane Dorothea Barthel.
Przed wojną na ścianie kościoła była płyta nagrobna, niestety nie zachowała
się do dzisiejszych czasów. |
| 1789 - 1827 |
Magister Christoph Petri, * Sorau -
18.11.1758 r., + Benau - 22.05.1827 r.
syn Balthasara Abrahama Petri, 1785 - Kantor w Sorau.
1793 r. - budowa nowej Plebanii.
1794 r. - odnowienie zawalonej iglicy wieży kościelnej.
żony: Johanna Friederike Vogel, Henriette Hering. |
| 1828 - 1851 |
Benjamin Friedrich Schade, *
Messersdorf - 16.04.1780 r., + Benau -09.05.1851 r. 1822 r.- pastor w
Laubnitz, 1825 r. - archidiakon w Sorau.
żony: Johanna Sophie Pohle, Johanna Sophie Becker. |
| 1852 - 1866 |
Julius Otto Gustav Becker, *
Glogau - 14.03.1803 r., + Benau - 24.10.1866 r.
żona - Marie Bath. |
| 1867 - 1888 |
Friedrich Anton Fischer, *
Nehesdorf - 16.09.1822 r., + Benau - 18.03.1888 r.
żony: Alma Richter, Arminia Richter. |
| 1888 - 1907 |
Friedrich Wilhelm Albrecht, *
Weißig - 12.01.1841 r., + Frankfurt n/O - 17.07.1908 r.
1897 - nowy dach na kościele.
1907 - emerytura. |
| 1908 - 1932 |
Johannes Christian Gotthilf Hahn,
* Luckenwalde - 23.12.1841 r., + ...- 1932 r.
1922 r. - nowe dzwony na wieży kościelnej.
żona - Margarete Kretschmer. |
| 1933 - 1945 |
Rudolf Oswald Ernst Hermsdorf, *
Landau - 21.10.1893 r.,
żona Margarete Metschies. |