27.12.2020 r. pojawiła się informacja o wydaniu publikacji przez Oddział Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego w Zielonej Górze z ostatnich 3 Lubuskich Sesji Numizmatycznych. W książce znajdziemy informacje o monetach znalezionych w Bieniowie w 2016 r.

22.10.2016 r. zamieściłem na stronie informację o przekazaniu do muzeum w Żarach skarbu monet znalezionych w Bieniowie. Były to kawałki monet arabskich tzw. siekańce, fragmenty ozdób oraz niezidentyfikowaną wtedy monetę.

8.09.2018 r. w Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego w Żarach odbyła się III Lubuska Sesja Numizmatyczna zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Numizmatyczne – Oddział Zielona Góra. W trakcie spotkania Pani Marlena Magda-Nawrocka z Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza wygłosiła referat pt. „Wstępna analiza depozytu monet i ozdób średniowiecznych z Biedrzychowic Dolnych”.
Błędnie określono miejsce znaleziska. Na moją interwencję, po wyjaśnieniach skorygowano miejsce odkrycia skarbu.

Jak na wstępie wspominałem pod koniec 2020 r., ukazała się książka: "Lubuskie Sesje Numizmatyczne 2014-2018" a w niej publikacja Marleny Magdy-Nawrockiej i Doroty Malarczyk pt. "Depozyt monet i ozdób wczesnośredniowiecznych z Bieniowa, gm. Żary".

Skarb znaleziony w Bieniowie liczy 28 elementów składających się z kawałków ozdób, jednej całej i kilkunastu rozdrobnionych monet tzw. siekańców. Z ozdób rozpoznano fragmenty paciorka, ozdoby zwanej Luną oraz kawałek kabłąka zausznicy.
Cała moneta to najprawdopodobniej denar czeski Bolesława II Pobożnego znajduje się tu jeszcze jeden fragment denara tego samego władcy z mennicy w Pradze. Kolejne fragmenty to prawdopodobniej denar niemiecki króla Henryka II Świętego i denar Eberharda - księcia Bawarii w latach 937-938.
Następne fragmenty monet to arabskie dirhemy, jest ich 20, o bardzo małych rozmiarach. 11 dirhemów pochodzi z dynastii Samanidzi, władcy perskiego Nasr II Ibn Ahmad'a z lat 301-331 roku arabskiego, co odpowiada latom 914-943 n.e.
2 egzemplarze mogły zostać wybite za czasów Isma'ila Ibn Ahmada w latach 279-295 co odpowiada latom 892-907 lub Nasr Ibn Ahmad'a, a jeden za rządów Nuha Ibn Nasr z lat 331-343 co odpowiada latom 943 - 954 lub Nasr Ibn Ahmad'a (914-943).
9 niewielkich fragmentów dirhemów nie udało się zidentyfikować, ale z odczytu fragmentu napisów można je określić na wybite po 833 r.
Siekańce te osiągają wagę 0,12-0,18 grama.

Co można było za taki jeden kawałek kupić?
Mały kawałek o wadze 0,1 g. w tym czasie miał wartość pieniądza wynoszącą ponad trofę.
Trofa to ilość pokarmu zaspakajająca dzienne potrzeby energetyczne przeciętnego człowieka.
Za 1,5 g. można, kupić było 1 kurę, albo pszenicę na utrzymanie człowieka przez 3 dni.
Za jedną całą monetę (0,6 g.) z bieniowskiego skarbu można było kupić 4 kury lub pszenicę na przeżycie człowieka przez 12 dni.
Za cały depozyt można było kupić w przybliżeniu 50 kur lub pszenicy na około 150 dni.

Skąd w Bieniowie arabskie monety?
Dirhemy były bardzo popularne w Europie, w tym i na naszych ziemiach. Od VIII do połowy X w. ze względu na dobrą próbę srebra były międzynarodowym środkiem płatniczym, dopiero denary niemieckie i czeskie wyparły te monety. W sytuacji, gdy trzeba było "wydać resztę" monety dzielono na części, po prostu siekano je na kawałki, dlatego fragmenty tych monet nazywano "siekańcami".
W średniowieczu ważniejsza była waga i jakość srebra niż kto wybił daną monetę.

Skąd depozyt wziął się w tym miejscu?
Pan Krzysztof znalazł te monety w korzeniach wykarczowanych drzew i przekazał do Muzeum w Żarach, aby każdy zainteresowany mógł je obejrzeć. Skarb znajdował się w pewnym oddaleniu od obecnych budynków, nieopodal polnej drogi, najprawdopodobniej biegł tędy trakt średniowieczny przy którym stała oberża. Siekańce mimo małych rozmiarów są w bardzo ładnym stanie, najprawdopodobniej były schowane w jakimś naczyniu, z którego wypadły podczas karczowania.

                     Skarb z Bieniowa został ukryty najprawdopodobniej w II połowie X w. Są to przypuszczalnie najstarsze wczesnośredniowieczne monety odkryte na terenie Dolnych Łużyc.
Ziemia bieniowska kryje na pewno jeszcze wiele takich niespodzianek.
 

mk